Oorontsteking bij de hond

“Oorontsteking bij de hond” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

En oorontsteking van de buitenste gehoorgang wordt ook wel een ‘Otitis Externa’ genoemd. Het is een pijnlijke aandoening bij de hond. Bepaalde rassen hebben vaker last van een oorontsteking. Dit ontstaat door verschillende factoren. De kans is vaak groter bij een harige gehoorgang en/of lange oren. Dit type oor vormt namelijk een prettig klimaat voor gisten en bacteriën. Echter wordt een oorontsteking meestal veroorzaakt door een onderliggende huidallergie. Zolang deze allergie niet wordt aangepakt, is de kans groot dat een oorontsteking in de toekomst terugkeert. Het is daarom belangrijk verder te kijken dan alleen de gehoorgang.

Inhoudsopgave ‘Oorontsteking bij de hond’ 

1. De gehoorgang van de hond
2. Oorzaken
3. Symptomen
4. Diagnose
5. Behandeling
6. Voorkomen
7. Kosten
8. Conclusie

De gehoorgang bij de hond

De gehoorgang van de hond bestaat uit verschillende onderdelen:

• Het buitenoor
• Het middenoor
• Het binnenoor

Het buitenoor bestaat uit de oorschelp en de gehoorgang. De oorschelp en het begin van de gehoorgang is vanaf de buitenkant goed te inspecteren. De gehoorgang van een hond loopt echter in een knik. Dat betekent dat het diepere gedeelte van de gehoorgang alleen met een speciale oorkijker (otoscoop) zichtbaar gemaakt kan worden.

De binnenkant van de gehoorgang bevat huid met haarfollikels en klieren die talg en oorsmeer produceren. Het trommelvlies is de verbinding tussen het buitenoor en het middenoor. In het middenoor bevinden zich de gehoorbeentjes. Zij zorgen ervoor dat jouw hond het geluid waarneemt. Het binnenoor van de hond bevat zenuwen en het evenwichtsorgaan.

Figuur 1: De gehoorgang van een hond bestaat uit een vertikaal en horizontaal gedeelte. De oorschelp en de gehoorgang wordt samen het buitenoor genoemd. Bron: Solutions in Veterinary Practice – Small Animal Dermatology, Anital Patel and Peter Forsythe, Otitis externa and otitis media in a dog, p 325. Copyright Elsevier (2008).

Oorzaken van een oorontsteking

Er zijn heel veel verschillende oorzaken die leiden tot een oorontsteking. Het is niet altijd even gemakkelijk om de oorzaak te achterhalen. De oorzaak is namelijk lang niet altijd te vinden in de gehoorgang zelf. In 80% van de gevallen wordt een oorontsteking veroorzaakt door een huidziekte. Denk hierbij aan een allergie of probleem in de hormoonhuishouding. De meest voorkomende oorzaken van een oorontsteking zijn:

1. Huidziekte (allergie, trage schildklier, ziekte van Cushing, seborrhoe).
2. Bacteriën
3. Gisten
4. Mijten
5. Vreemde voorwerpen (grasaar, poliepen)
6. Auto-immuunziekte

Daarnaast is het belangrijk om erbij stil te staan dat bepaalde rassen extra gevoelig zijn. Zo heeft de Cocker Spaniël door zijn lange oren vaak met een vochtiger klimaat, een ideale voedingsbodem voor ziekteverwekkers. Een Labradoodle heeft ook een groter risico op ontsteking door de vele haren in de gehoorgang. Ook een nauwe gehoorgang of een gehoorgang met veel oorsmeerproductie vergroten de kans op een oorontsteking. Tot slot zijn de zwemmers onder de honden ook extra gevoelig voor het krijgen van een oorontsteking. Het is dus van belang om ook het ras en de leefomstandigheden te analyseren als jouw hond hier vaker last van heeft.  

Symptomen bij een oorontsteking

De ene hond laat sneller symptomen zien dan een andere hond. De symptomen variëren sterk. Een oorontsteking gaat zelden uit zichzelf over en verergert meestal met de tijd. De symptomen hangen af van de plek van de ontsteking: het buitenoor, middenoor of binnenoor. Meestal is er sprake van een ontsteking van het buitenoor. De volgende symptomen vallen dan op:

• Krabben aan het oor
• Jeuk aan de kop
• Schudden met de kop
• Aangedane oor wordt laag gehouden of kop wordt iets scheefgehouden
• Pijn bij aanraken van het oor (piepen)
• Uitvloeiing uit het oor (bloed, pus, oorsmeer, korsten)
• Rode oorschelp
• Stank
• Doofheid
• Hotspot

Daarnaast geeft de gezondheid van de huid ook informatie over een mogelijke onderliggende allergie. In dit geval zijn de oksels, liezen en tussenteenhuid vaak rood en jeukerig.

Een midden- of binnenoorontsteking komt veel minder vaak voor. Symptomen van een middenoorontsteking zijn: pijnlijkheid bij openen van de bek, zichtbaar worden van het derde ooglid, afhangend oor/wang en kwijlen. In het geval van een binnenoorontsteking worden symptomen als trillende pupillen, doofheid, een scheve kopstand en een dronkemansgang gezien.

Diagnose stellen

De diagnose is in sommige gevallen al door de eigenaar te stellen. Het achterhalen van de oorzaak van de ooronsteking is vaak lastiger. Er zijn verschillende onderzoeken die jouw dierenarts uitvoert om de oorzaak te achterhalen:

1. Oor onderzoek: Hierbij wordt met een speciale oorkijker (otoscoop) in het oor gekeken. Omdat het oor van een hond uit een horizontaal en verticaal gedeelte bestaat is het voor een eigenaar niet mogelijk om de gehele gehoorgang te bekijken. De dierenarts beoordeelt de kleur, geur, vorm en de aanwezigheid van vreemde voorwerpen (poliep, grasaar). Ook kijkt de dierenarts goed naar het trommelvlies. Dit is belangrijk om te inspecteren, aangezien een oorzalf alleen mag worden toegediend bij een intact trommelvlies.
2. Bacteriologisch onderzoek: Hierbij wordt met een lange wattenstaaf materiaal uit de gehoorgang verzameld. Het oorsmeer wordt gekweekt, zodat er meer duidelijkheid ontstaan over het type bacterie. Dit onderzoek is niet altijd nodig.
3. Microscopisch onderzoek: Hierbij wordt ook met behulp van een wattenstaat oorsmeer verzameld en uitgestreken op een klein glaasje. Dit glaasje wordt vervolgens met een speciale kleuring bewerkt. Hierdoor worden de cellen en mogelijke ziekteverwekkers zichtbaar. Een infectie met gisten of bacteriën breng je zo duidelijk in beeld.
4. Huidonderzoek: Hierbij wordt extra aandacht besteed aan de huid en het oor. De binnenkant van de gehoorgang bestaat ook uit huid. Daarom geeft de huid in de liezen of oksels ook informatie over wat er aan de binnenkant van het oor afspeelt. In het geval van een allergie (voedselallergie, omgevingsallergie/atopie) worden soms ook huidafwijkingen gevonden.
5. Bloedonderzoek: Hierbij kijkt de dierenarts naar de hormoonhuishouding in het lichaam. Met name de hoeveelheid cortisol en schilklierhormoon worden geanalyseerd. Zo zorgt een trage schildklierfunctie voor forse huidklachten. Ook is het mogelijk om een allergietest uit te voeren. Een allergie tegen grassen, pollen of mijten wordt bij de hond regelmatig gezien.
6. Aanpassing dieet: Bij de verdenking op een voedselovergevoeligheid geeft de dierenarts vaak het advies om de voeding aan te passen. Gedurende 6-8 weken wordt een zogenaamd eliminatiedieet gegeven. Dit wordt vaak ingesteld als een oorontsteking in korte tijd weer terugkeert.
7. Beeldvorming: In enkele gevallen is het nodig om een CT-scan of MRI-scan uit te voeren. Dit is nodig bij een midden- of binnenoorontsteking of een dichtgewoekerde gehoorgang. 

Behandeling

De behandeling hangt af van de onderliggende oorzaak. Zolang deze niet wordt aangepakt, verdwijnen de symptomen niet of keren in korte tijd weer terug. Het is belangrijk om bij de verdenking van een oorontsteking eerst het trommelvlies te controleren. Indien deze stuk is, wordt het afgeraden om een oorzalf toe te dienen.

Er zijn verschillende manieren om een oorontsteking te behandelen:

1. Oorreiniger
2. Oorzalf (met antibioticum of anti-gist middel)
3. Spot-on / pipet in de nek
4. Spoelen van de gehoorgang(en)
5. Verandering dieet bij een voedselallergie
6. Desensibilisatie bij atopie
7. Ziekte specifiek:
• Antibiotica tabletten worden alleen voorgeschreven bij een binnen/middenoorontsteking
• Schildklierhormoon (Trage schildklier)
• Cortisol blokkers (Ziekte van Cushing)

In het geval van een eenmalige oorontsteking volstaat veelal een oorzalf. De ontsteking is meestal binnen 7-14 dagen over. Hardnekkige oorontstekingen dienen langer behandeld te worden.

Heeft jouw hond vaker last van een oorontsteking. Dan is het advies om verder onderzoek uit te voeren. In de meeste gevallen is een allergie de oorzaak van de ontsteking. Hierdoor volstaat alleen het behandelen met een oorzalf niet. Vaak zal de voeding moeten worden aangepast om te kijken of de allergie voortkomt uit een voedselallergie. Indien dit geen effect heeft, kijkt de dierenarts naar eventuele allergieën uit de omgeving (atopie). In die geval geeft desensibiliatie (minder gevoelig te maken voor bepaalde stofjes) bij een groot deel van de honden een verbetering van de symptomen. In het geval van een hormonale ziekte moet dit eerst stabiliseren.  

Voorkomen

Een oorontsteking valt nooit helemaal te voorkomen. Hieronder volgen enkele tips om een oorontsteking te voorkomen:
 

• Zalf nooit met een oude oorzalf
• Zalf nooit korter dan aangegeven op het etiket / bijsluiter
• Reinig de oren niet dagelijks / wekelijks zonder duidelijke aanleiding
• Wissel niet teveel van voeding
• Gebruik geen azijn of olijfolie om het oor te reinigen
• Trek geen haren uit de gehoorgang als dit niet nodig is

Kosten

De kosten van een oorontsteking hangen af van de ernst van de symptomen en of een ontsteking vaker voorkomt. Het consult, microscopisch onderzoek en de behandeling kost gemiddeld tussen 80-150 euro. Indien een kweek of bloedonderzoek nodig is lopen deze kosten op. Het vinden van de achterliggende oorzaak is essentieel om te voorkomen dat de symptomen terugkeren. Een oorontsteking komt regelmatig terug. Een onderhoudende oorzalf of het aanpassen van de voeding kan helpen om recidief te voorkomen.