Sterilisatie bij de hond

“Sterilisatie bij de hond” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

Inleiding

Een hond wordt voor het eerste loops rond een leeftijd van 6 tot 9 maanden. Als algemene stelregel geldt dat kleine honden eerder loops worden dan grote honden. Nagenoeg alle honden worden vóór een leeftijd van 18 maanden loops. Een teef wordt gemiddeld één keer per zeven maanden loops.

Er zijn verschillende redenen om wel of niet te kiezen voor een sterilisatie. Op internet staan dan ook veel meningen over de voor- en nadelen. Het is verstandig om voor jezelf een afweging te maken die op jouw hond van toepassing is. Hierbij spelen verschillende factoren een rol. Denk hierbij ook bijvoorbeeld aan de hoeveelheid lichaamsbeweging, type vacht, ras en het karakter van jouw hond.

Inhoudsopgave ‘Sterilisatie bij de hond’

1. Wat is een sterilisatie?
2. Waarom steriliseren?
3. Wanneer 
4. Operatie
5. Nazorg
6. Kosten
7. Conclusie

Wat is een sterilisatie?

De termen sterilisatie en castratie worden vaak door elkaar gebruikt.

Als we spreken over een sterilisatie dan betekent dit het onderbreken van de eileider. Als we spreken over een castratie wordt hiermee het verwijderen van de eierstokken en/of baarmoeder bedoeld.

Bij een sterilisatie produceert je hond nog wel volop hormonen. Ze wordt dus nog wel loops, maar ze kan niet meer zwanger worden. Bij een castratie worden daarentegen de eierstokken (en dus de hormoonproducerende organen) verwijderd. Hierdoor zijn er geen hormonen meer en wordt je hond niet meer loops of zwanger.

In Nederland verwijdert de dierenarts meestal alleen de eierstokken en niet de baarmoeder. Dit heeft namelijk geen meerwaarde. Een gesteriliseerde teef is officieel dus eigenlijk gecastreerd (en niet gesteriliseerd). 

In de volksmond bedoelen wij met sterilisatie het verwijderen van de eierstokken bij een teef en een castratie voor het verwijderen van de zaad- en bijballen bij de reu. Deze benaming gebruik ik dan ook in de rest van dit blog.

Figuur 3: Vier weken na de sterilisatie zijn Senna, Jip en Fifi weer helemaal hersteld.

Waarom is een sterilisatie nodig?

Het steriliseren van jouw hond biedt zowel voor- als nadelen. De keuze hangt onder andere af van: de wens voor een nestje, het ras, de leeftijd, gewicht, gedrag en de gezondheid van jouw hond. Jouw dierenarts ondersteunt jou bij het maken van de juiste beslissing.

Voordelen

• Geen kans op het ontwikkelen van: dracht, schijndracht en baarmoederontsteking
• Geen loopsheid
• Kleinere kans op het ontwikkelen van: suikerziekte en melkkliertumoren.

Nadelen

• Snellere toename van lichaamsgewicht.
• Vachtverandering
• Gedragsverandering
• Urine-incontinentie
• Narcose- en operatierisico

De kans op het krijgen van melkkliertumoren en een baarmoederontsteking is redelijk groot. Eén op de vier niet gesteriliseerde teven krijgt namelijk een melkkliertumor. In 50% van de gevallen is deze melkkliertumor kwaadaardig. Daarnaast krijgt één op de vier teven ouder dan tien jaar een baarmoederontsteking.

Ongeveer 5% van de gesteriliseerde honden krijgt na de sterilisatie last van urine-incontinentie. Een toename van het lichaamsgewicht komt ook regelmatig voor. Dit voorkom je door ongeveer 70% van de normale hoeveelheid voer te geven. Daarnaast worden soms vachtveranderingen opgemerkt. Dit betekent enerzijds een dunnere vacht of anderzijds juist een dikkere vacht. Ook verandert bij sommige honden het gedrag. Een teef wordt rustiger, feller of juist aanhankelijker. Dit effect hangt af van haar oorspronkelijke karakter. Tot slot is er een klein narcose- en operatierisico. Gasnarcose, het gebruik van een infuus, monitoring en bepaalde narcosemiddelen zijn essentieel bij het veilig uitvoeren van een sterilisatie.

Met behulp van deze informatie moet je uiteindelijk zelf een afweging maken. Wat is voor jou belangrijk en waar hecht je dan ook het meeste waarde aan?

Wat is de ideale leeftijd voor sterilisatie?

De ideale leeftijd om jouw hond te laten steriliseren hangt van een aantal factoren af:  

• Ras
• Gevoeligheid voor urine-incontinentie
• Lichaamsgewicht

Vaak wordt geadviseerd om vóór of ná de eerste loopsheid de sterilisatie uit te laten voeren. 

Figuur 1: De ideale leeftijd voor sterilisatie van de hond hangt af van het ras, lichaamsgewicht en de kans op het ontwikkelen van urine incontinentie.

Rassen die gevoelig zijn voor urine-incontinentie zijn de: Boxer, Dwergpoedel, Riesenschnauzer, Bull Mastiff, Dobermann, Ierse Setter, Old-English Bulldog, Ridgeback en Weimaraner.

Welke manieren sterilisaties zijn er?

De meest gebruikelijke manier om jouw hond te steriliseren is door middel van een operatie. Een andere optie is een chemische sterilisatie, maar wordt door de vele bijwerkingen niet aangeraden.

Er zijn twee manieren die de dierenarts gebruikt om jouw hond te steriliseren:

• Laparoscopische sterilisatie (kijkoperatie)
• Klassieke sterilisatie (via een buiksnede)

Met laparoscopische sterilisatie wordt een kijkoperatie bedoeld. Dit vindt plaast onder algehele narcose. Als eerste maakt de dierenarts twee of drie gaatjes in de buik. Vervolgens wordt de buik opgeblazen met koolzuurgas. Zo krijgt de dierenarts een goed overzicht over alle organen, met name de baarmoeder en eierstokken. Daarna wordt met behulp van een camera de eierstokken opgezocht en met een brand- en kniptang verwijderd. Tot slot worden de gaatjes weer dicht gehecht. Een laparoscopische sterilisatie wordt bij alle rassen van verschillende grootte uitgevoerd. Het herstel is vaak snel, aangezien er geen grote buiksnede voor nodig is.

De andere manier om een hond te steriliseren is middels de klassieke sterilisatie. Hiermee wordt een ovariectomie (verwijderen eierstokken) of ovariohysterectomie (verwijderen eierstokken én baarmoeder) bedoeld. In principe volstaat het verwijderen van alleen de eierstokken. Jouw hond wordt ook voor deze ingreep onder algehele narcose gebracht. Vervolgens wordt onder de navel een buiksnede gezet. Beide eierstokken worden verwijderd, waarna de buikwand wordt gesloten.  Tot slot wordt de huid in twee lagen gesloten. 

Nazorg

Dezelfde dag mag jouw hond weer mee naar huis. Na deze operatie is het belangrijk om gedurende 14 dagen rustig aan te doen. De eerste dagen na de operatie is er soms nog een beetje bloedverlies uit de vulva te zien. Als er nog onoplosbare hechtingen in de huid zitten, worden deze na 10-14 dagen verwijderd. Een kap of shirtje (medical pet shirt)* wordt aangeraden als jouw hond aan de wond likt. 

Geef na de sterilisatie ongeveer 70% van de normale hoeveelheid voeding. Dit is nodig omdat jouw hond anders gaat aankomen.

Neem contact op met jouw dierenarts als jouw hond na de operatie last heeft van toenemende sloomheid, braken en/of niet eten of drinken.

* Tip: Voeg een maandverband toe aan de binnenkant van het medical pet shirt. Hierdoor vang je wondvocht op en hoef je alleen het maandverband te verwijderen, zonder het shirtje te wassen.

Figuur 2: een kraag of medical pet shirt voorkomt dat je hond aan de wond kan likken.

Kosten

De prijzen van een sterilisatie variëren sterk. Zo hangen de kosten onder andere af van:

• Laparoscopische of klassieke sterilisatie
• Lichaamsgewicht van je hond
• Monitoring (infuus, gasnarcose, bloeddrukmeting, ECG, capnogram, medicatie etc.)

Zo is een laparoscopische sterilisatie vaak duurder dan een klassieke sterilisatie. Grote honden hebben vaak meer medicatie nodig en de operatie duurt langer. Hierdoor vallen de kosten dan ook hoger uit. Daarnaast zorgt de aanwezigheid van monitoring voor een veiligere operatie techniek, maar dus ook hogere kosten.