Suikerziekte bij de hond

“Suikerziekte bij de hond” is geschreven door Wietske Scholten

Wietske is al meer dan 7 jaar dierenarts voor gezelschapsdieren. Met veel passie en liefde heeft ze het leven van duizenden huisdieren verbeterd. Nu wil ze haar kennis graag delen met alle baasjes van Nederland en België, zodat het leven van hun hond, kat of konijn nog leuker en beter word. Heb je vragen over de gezondheid of gedrag van je huisdier? Boek een consult met de dierenarts in via de website om betrouwbaar, betaalbaar en goed advies te krijgen voor jouw huisdier.

ssnelInleiding

Suikerziekte komt af en toe voor bij de hond. Het suikergehalte (glucose) is in dit geval continue te hoog in het bloed. Bij mensen komen verschillende soorten suikerziekte voor. Suikerziekte is aangeboren of verkregen. Bij honden ontstaat suikerziekte vaak doordat het lichaam het orgaan (de alvleesklier) aanvalt. Hierdoor wordt er onvoldoende insuline geproduceerd wat nodig is voor de opname van suiker uit de bloedbaan. Daarnaast komt suikerziekte bij de hond ook nog weleens voor als gevolg van de Ziekte van Cushing. Een te hoog glucosegehalte heeft nare gevolgen voor verschillende organen in het lichaam. Het stellen van de diagnose is dan ook belangrijk, zodat een adequate behandeling voor je hond snel wordt gestart.

Inhoudsopgave ‘Suikerziekte bij de hond’

1. Wat is suikerziekte?
2. Oorzaak van suikerziekte
3. Symptomen
4. Diagnose
5. Behandeling
6. Prognose
7. Conclusie

Wat is suikerziekte?

Suikerziekte is een hormonale ziekte bij de hond. Het wordt ook wel ‘Diabetes Mellitus’ genoemd. Het is één van de meest voorkomende hormonale aandoeningen bij de hond.

Bij mensen wordt een onderverdeling gemaakt in type I, type II, type IIIc en zwangerschapsdiabetes. Bij honden wordt een vergelijkbare indeling gehanteerd. 

Na het eten van een maaltijd neemt de hoeveelheid suiker (=glucose) in de bloedbaan toe. De alvleesklier produceert vervolgens het hormoon insuline. Insuline zorgt ervoor dat suiker uit de bloedbaan wordt opgenomen. Vervolgens wordt het suiker gebruikt als directe energiebron of opgeslagen in het vetweefsel.

Echter reageert het lichaam van de hond bij suikerziekte niet meer goed op insuline. Daarnaast wordt er ook minder of geen insuline meer geproduceerd. Hierdoor neemt de hond het suiker niet meer op vanuit de bloedbaan. De cellen in het lichaam kampen daardoor met een energietekort. Meerdere organen worden hierdoor belast, zoals de nieren, lever, ogen en zenuwen.

Bij bepaalde rassen komt suikerziekte vaker voor. Denk hierbij aan de Border terriër, Yorkshire terriër, Bichon Frise, Cavelier King Charles Spaniel, West Highland White terriër, Cocker Spaniel, Border Collie en de Jack Russel terriër. 

Waardoor wordt suikerziekte veroorzaakt?

Er zijn verschillende soorten suikerziekte. Ze worden ingedeeld op basis van de oorzaak:

Type I: Het lichaam valt door onbekende oorzaak haar alvleesklier aan. Hierdoor wordt er geen insuline meer geproduceerd. Dit type zien we vooral bij de mens en de hond. Bij 50% van de honden met suikerziekte is type I de oorzaak. 

Type II: Dit type komt niet voor bij de hond. Deze vorm komt wel voor bij de mens en de kat. Het lichaam wordt minder gevoelig voor insuline (resistent = ongevoeligheid). Vaak zie je daarnaast ook een verminderde productie van insuline. De alvleesklier raakt namelijk door de langdurige belasting oververmoeid. Dit type ontstaat vooral ten gevolge van overgewicht en/of weinig beweging.

Type III: 

• Medicijn-gerelateerd (prednisongift of anti-conceptie)
• Na de loopsheid (ten gevolge van de invloed van progesteron) 
• Ziekte van Cushing
• Alvleesklierontsteking/tumor alvleesklier. Door de ontsteking produceert de alvleesklier (tijdelijk) geen insuline. Suikerziekte is bij milde ontstekingen wel omkeerbaar.

Symptomen van suikerziekte

Door het hoge suikergehalte in het bloed zie je bij de hond als opvallendste symptoom een toegenomen drinklust. Meer drinken gaat altijd gepaard met meer plassen. Daarnaast is het niet meer mogelijk om suiker te gebruiken voor het onderhoud van vet- en spierweefsel. Het suiker wordt vervolgens via de blaas en nieren uitgescheiden. Hierdoor wordt suiker niet gebruikt als bouwstof in het lichaam en valt je hond af.  

Daarnaast vormt suiker helaas  een ideale voedingsbodem voor bacteriën in de blaas. Een blaasontsteking valt dan vaak op, waarbij de hond kleine beetjes plast. Ook valt het op dat er sprake is van een toegenomen eetlust. Wanneer het lichaam de gevolgen niet meer compenseert neemt de eetlust vaak af. De hond wordt sloom, krijgt diarree, zakt door de achterpoten en raakt uitgedroogd.

Een groot deel van de honden ontwikkelt uiteindelijk ook staar (cataract). Hierbij treedt aan beide ogen een troebelen van de lens op. Hierdoor ontstaan blindheid. Met een operatie is het mogelijk om het zicht weer terug te krijgen.

Bij de ziekte van Cushing ontstaat regelmatig als complicatie suikerziekte. De ziekte van Cushing (tumor in de hersenen of bijnier) moet in dit geval eerst behandeld worden. 

Figuur 1: Veel drinken is een opvallend symptoom bij suikerziekte (links). Een toegenomen eetlust valt op, aangezien het niet mogelijk is om suiker uit de bloedbaan op te nemen (rechts).

Diagnose stellen

De dierenarts onderzoekt jouw hond aandachtig. In het verhaal komt vaak naar voren dat de er sprake is van een toegenomen eetlust, meer drinken en vermagering. Vervolgens neemt de dierenarts bloed af voor een uitgebreid bloedonderzoek. Zo vindt de dierenarts bij suikerziekte vaak verhoogde gehaltes van glucose (suiker), fructosamine en de nierwaarden. De fructosamines geven een indicatie over hoe lang suiker in de bloedbaan al te hoog is. Het bloedonderzoek wordt aangevuld met een urineonderzoek. Hierin wordt ook glucose (suiker) aangetroffen en is er in sommige gevallen ook sprake van een blaasontsteking. Deze onderzoeken tonen aan OF er sprake is van suikerziekte. Indien er een verdenking ontstaat op de Ziekte van Cushing is aanvullend onderzoek nodig.  MRI-scan en een echo van de buik geeft in dit geval meer duidelijkheid.

Figuur 2: Sip dronk viel en viel in een week wel 3 kg af.  In het bloedonderzoek bleek het glucose (suiker) en de fructosamines te hoog. Daarnaast werd er suiker in de urine gevonden. De diagnose van suikerziekte werd zo bevestigd.

Behandeling

Suikerziekte bij de hond is in principe goed te behandelen. Echter kost het wel de nodige inspanning van de eigenaar en dierenarts. In de beginfase zijn regelmatige controles nodig. Hierbij zoekt de dierenarts naar de juiste dosering insuline.

De behandeling bestaat uit:

• Aanpassing van de voeding
• Toediening van insuline

Voeding

De dierenarts zet de meeste honden op een speciaal dieet. Voorbeelden van diëten bij suikerziekte zijn: Hill’s m/d, Royal Canin Veterinary Diet Canine Diabetic of Pro Plan Diabetic Management. Dit voer is rijk aan eiwitten en arm aan koolhydraten (suikers). Dit voer dient bij voorkeur levenslang gegeven te worden.

Bij honden is het belangrijk dat zij eerst eten, voordat je insuline toe gaat dienen. Op dagen waarop je hond minder wilt eten of braakklachten vertoont, is het altijd verstandig om contact op te nemen met jouw dierenarts. 

Insuline

Voor honden is insuline beschikbaar, genaamd ‘Caninsulin’. Caninsulin wordt 2x daags onderhuids toegediend. De toediening vindt plaats in de flank, niet in de nek! De opname van insuline is in de nek namelijk minder goed. Gebruik bij voorkeur telkens een andere plaats voor de injectie. Bewaar het flesje in de koelkast. En let erop dat u altijd de spuitjes van 40 U/ml gebruikt en niet de 100 U/ml (voor andere diersoorten).

Het vinden van de juiste dosering is maatwerk. De streefwaarde van suiker ligt tussen de 5-9 mmol/L. De dierenarts neemt 6 uur na toediening van caninsulin bloed af. Meestal vindt de dierenarts na zes uur de laagste suikerwaarde. Het is heel belangrijk dat deze waarde niet te laag is. In de opstartfase vindt meestal iedere 5-7 dagen een controle plaats. Zodra de juiste dosering is vastgesteld zijn minder controles nodig. Daarna worden de controles verlengd naar 1x per 2-4 maanden.

Aanpassen lichaamsbeweging

Het is belangrijk om lichaamsbeweging te stimuleren. Dit stimuleert de doorbloeding en draagt bij aan het behoud van een gezond lichaamsgewicht. Aangezien de hoeveelheid insuline is gebaseerd op het lichaamsgewicht is het heel belangrijk om dit zo stabiel mogelijk te houden. 

Lukt het niet om het suiker te reguleren?

In sommige gevallen lukt het niet om het suikergehalte onder controle te krijgen. De oorzaak is meestal terug te vinden in de volgende gevallen:

• Somogyi effect. Dit effect wordt in enkele gevallen gezien. Hierbij bereikt het suikergehalte zijn dieptepunt niet na 6 uur, maar al na 3 uur! De suikerwaarde is in dit geval na 3 uur te laag. Als gevolg hierop maakt het lichaam tijdelijk een stresshormoon aan, wat ervoor zorgt dat het suiker weer snel gaat stijgen. Doordat je volgens het protocol pas na 6 uur de laagste waarde verwacht, meet je in dit geval een te hoge waarde. Hierop besluit de dierenarts om de dosering insuline te verhogen. Door het verhogen van de dosering ontstaat een dermate laag suikergehalte, waarbij de hond in een zogenaamde ‘hypo’ raakt. Dit is een levensbedreigend laag suikergehalte.

In dit geval wordt een glucose-dagcurve geadviseerd. Hierbij wordt iedere twee uur bloed afgenomen. Dit vindt plaats in de praktijk, thuis of met behulp van een continue glucosemeter. Vervolgens wordt hiervan een grafiek gemaakt. Dit geeft meer duidelijkheid over het verloop van suiker gedurende de dag. 

Figuur 3: Aan het begin van de ochtend wordt insuline gegeven. Na 6 uur wordt het laagste suikergehalte in het bloed verwacht. In het ideale geval ligt dit tussen een waarde van 5 tot 9 mmol/L. Vaak is het suikergehalte gedurende de rest van de dag iets te hoog. Er is nog geen manier gevonden om dit op te lossen. Gelukkig verdwijnen in dit geval meestal wel de symptomen.

Figuur 4: Aan het van de ochtend wordt insuline gegeven. Na 3 uur blijkt het suiker al te laag te zijn. Aangezien pas na 6 uur de laagste waarde wordt verwacht, wordt dit soms niet opgemerkt. Een glucosedagcurve geeft dan meer inzicht over het verloop van het suiker gedurende de dag.

Prognose

Suikerziekte is een uitdagende ziekte om te behandelen. Bij het instellen van de juiste dosering is de prognose gunstig. Het vergt aanvankelijk wel veel energie en tijd van zowel de eigenaar als de dierenarts. Het niet behandelen van een hond met suikerziekte is een lijdensweg. Inslapen is in dit geval een alternatieve optie.